Индикаторот ја прикажува средногодишната температура на воздухот за подолг временски период и отстапувањето на средногодишната температура во однос на повеќегодишниот просек во земјата во целина и во одделни региони.
- Степени Целзиусови (°C)
Каков е трендот на средногодишната температура на воздухот и нејзиното отстапување од просечната средногодишна температура на воздухот?
Во разгледуваниот период може да се забележи покачување на средногодишната температура на воздухот во сите четири разгледувани населени места, односно позитивно отстапување од просечната средногодишна температура на воздухот. Отстапувањето од средногодишната температура на воздухот за периодот од 1981 до 2010 година, за Скопје се движи помеѓу -0,6°C и 1,8°C, за Битола се движи помеѓу -0,7°C и 1,5°C, за Гевгелија помеѓу -0,2°C и 1,8°C и за Маврово помеѓу -0,9°C и 1,8°C.
График 1. Тренд на средногодишната температура во избрани мерни станици
График 2. Отстапување на средногодишната температура од просечната средногодишна температура на избрани мерни станици
Опфат на податоци: excel
Извор на податоци: Управа за хидрометеоролошки работи
Индикаторот ги зема во предвид податоците за средната годишна температура на воздухот од 1990 до 2023 година, просечната средногодишна температура на воздухот за период 1981-2010 година и отстапувањата на средната годишната температура од просечната.
Дадени се податоци за Скопје, главен град, Битола, втор град по големина, Гевгелија, место со највисока и Маврово, место со најниска, просечна средногодишна температура.
Во Скопје средногодишната температура на воздухот во 2023 година во однос на просечната вредност за период 1981-2010 година, има зголемување за 1,6°C, но во однос на претходната година е поголем за 0,4 °C. Најтопла година со средногодишна температура од 14,6°C била 2019, со најголемото отстапување од просечната средногодишна температура 1,8°C. Најладна година со средногодишна температура од 12,2°C била 2005, која е за 0,6°C помала од просечната вредност за период 1981-2010 година.
Во Битола средно годишната температура на воздухот во 2023 година во однос на просечната вредност за период 1981-2010 година, има зголемување за 1,4°C, но во однос на претходната е поголема за 0,7°C. Најтопла година со средногодишна температура од 12,9°C била 2019 година и оваа година било и најголемото отстапување од просечната средногодишна температура, и изнесува 1,5°C. Најладна година со средногодишна температура од 10,7°C била 2006, која е за 0,7°C помала од просечната вредност за период 1981-2010 година.
Во Гевгелија средно годишната температура на воздухот во 2023 година во однос на просечната вредност за период 1981-2010 година, има зголемување за 1,3°C, но во однос на претходната е поголема за 0,2°C. Најтопла година со средногодишна температура од 16,6°C била 2019 година со најголемото отстапување од просечната средногодишна температура кое изнесува 1,8°C. Најладна година со средногодишна температура од 14,6 °C била 1995, која е за 0,3°C помала од просечната вредност за период 1981-2010 година.
Во Маврово средно годишната температура на воздухот во 2023 година во однос на просечната вредност за период 1981-2010 година, има зголемување за 1,8°C, но во однос на претходната е повисока за 0,8°C. Најтопла година со средногодишна температура од 9,0°C билa 2023 година и овaa годинa било и најголемото отстапување од просечната средногодишна температура кое изнесува 1,8°C. Најладна година со средногодишна температура од 6,3°C била 2005, која е за 0,9 °C помала од просечната вредност за период 1981-2010 година.
Годишните отстапувања од просечната средногодишнатемпература во сите разгледувани населени места се движат помеѓу -0,9°C и 1,8°C.
- Методологија за пресметка на индикаторот
Под температурата на воздухот се подразбира температурата на амбиенталниот воздух, мерена во метеоролошки заклон (метеоролошка куќичка) на висина од 2 метри. Таа се мери на конвенционален начин со стандарден стаклен термометар (живин или алкохолен), специјално конструирани максимални и минимални термометри и/или со електронски сензор во состав на автоматските метеоролошки станици. Основни показатели за температурата на воздухот за дадена локација, се: среднoдневна температура, максимална дневна и минимална дневна температура.
Обработката на измерните податоци се состои во пресметување средни температури за одреден период (ден, месец и година) и/или наоѓање на најголемите и најмалите вредности.
Средната дневна температура се добива со помош на температурите на воздухот измерени во 07, 14 и 21 часот (помесно време) според формулата: Tavg = (T7+T14+2*T21)/4
Средна месечна температура претставува сума на средни дневни температури поделена со број на денови во дадениот месец.
Средна годишна температура на воздухот претставува сума на средномесечните температури на воздухот поделена со 12.
Највисоката средномесечна температура на воздухот е најголемата вредност на средномесечната температура во текот на годината.
Најниската средномесечна температура на воздухот е најмалата вредност на средномесечната температура во текот на годината.
Во минатото метеоролошките мерења во Скопје се одликуваат со чести промени на локацијата. Првите метеоролошки мерења во Скопје датираат од 1924г. (дождомерна станица), а како климатолошка станица започнува со мерења во 1944 во стар Аеродром (сегашна локација на бул. Јане Сандански) и потоа во 1967г. станицата се преместува на тогашниот аеродром Петровец, сега Меѓународен аеродром Скопје. Метеоролошката станица на Зајчев Рид е основана 1978, и од тогаш работи со постојани мерења на метеоролошките елементи и појави.
Според досегашните истражувања вршени во Секторот за метеорологија и добиените резултати, Главната метеоролошка станица Скопје е порепрезентативна за Скопската котлина и поширокото урбано подрачје на градот Скопје, за разлика од станицата на Меѓународениот аеродром Скопје чија основна намена се метеоролошки мерења за воздухопловството.
Од наведените причини, како најрелевантни податоци ги предлагаме податоците од Скопје (Зајчев Рид), како современа метеоролошка опсерваторија. Заради претходно кажаното за град Скопје земена е просечна средногодишна температура на воздухот за период од 1981 до 1990 год.
Во својата политика за климата, Европската унија предложи порастот на глобалната средна температура да се ограничи на под 2°C во однос на прединдустриските нивоа.
- Светска метеоролошка организација.
| МК НИ 012Температура на воздухот | EEA – Европска агенција за животна средина | IND-4/CSI 012, CLIM 001 Global and European temperature |
| UNECE – Економска комисија на Обединетите нации за Европа | B1/26 Air temperature |
|
| Каталог на индикатори за животна средина | 47 – Global and European temperature | |
| SDG – Цели за одржлив развој | 13, Climate action | |
| GGI – Индикатори за зелен раст | да | |
| Кружна економија | не |