1. Hyrje
Njohuritë dhe treguesit e dekadave të fundit tregojnë për faktin se ekuilibri në atmosferë është i prishur.
Po ndodhin ngjarje të vështira për t’u kontrolluar, çlirohen sasi të mëdha të substancave ndotëse, shfaqja e efektit serë, dëmtimi i shtresës së ozonit, shtohen emetimet e substancave ndotëse, të cilat kanë efekt acidifikimi dhe shkatërrojnë biosferën, prekin tokën etj.
Këto janë efektet e zhvillimit të shpejtë teknologjik, zhvillimit industrial, aksidenteve të shpeshta dhe aktiviteteve të tjera të diktuara nga jeta moderne e njeriut, si dhe fatkeqësitë natyrore (tërmetet, përmbytjet, zjarret, shpërthimet vullkanike).
Duke marrë parasysh të gjithë këta tregues, pra ndryshimet në nivel global, është e nevojshme të merren masa për përmirësimin e situatës, veçanërisht të cilësisë së ajrit.
Pikërisht për këtë është me interes të veçantë disponimi i të dhënave për origjinën, përfaqësimin dhe ndikimin e substancave ndotëse të pranishme në ajër, për të marrë masa për reduktimin e tyre. Prandaj, Qendra Informative Maqedonase për Mjedisin mbledh, përpunon dhe analizon të dhënat për emetimet në ajër nga burime individuale, si dhe emetimet në ajër nga trafiku.
Për përcaktimin e gjendjes me përqendrimet e substancave ndotëse në ajrin e ambientit, monitorimi i rregullt kryhet me sistemin shtetëror të monitorimit automatik të cilësisë së ajrit të ambientit, si dhe stacionet matëse të institucioneve të tjera kompetente.
Pas përpunimit adekuat të të dhënave, ato mund të përdoren për të informuar publikun, për të përgatitur dokumente dhe për të ndërmarrë veprime për përmirësimin e cilësisë së ajrit dhe planet për mbrojtjen e tij.
2. Rregullativa ligjore
Ligji për Cilësinë e Ajrit të Ambientit (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë Nr. 67/2004, 92/2007, 83/2009, 35/10, 47/11, 100/12, 163/13, 10/15, 146/ 15, 151/2021) është përgatitur dhe miratuar në vitin 2004 në përputhje me Direktivën Kuadër Ajrore 1996/62/EC dhe direktivat e vajzave, dhe në vitet në vijim janë përgatitur dhe miratuar katër shtesa dhe ndryshime në të (Gazeta Zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr. 92 /07, 83/09, 35/10, 47/11) në mënyrë që të jetë në përputhje me legjislacionin e BE-së për ajër, dhe në veçanti me Direktivën e ajrit të pastër në Evropë (Direktiva CAFE) e cila u miratua nga Parlamenti Evropian në 2008. Ligji për Cilësinë e Ajrit të Ambientit ofron një bazë ligjore për rregullimin e:
- llojet e burimeve të ndotjes;
- kufiri unik, vlerat e synuara, informacioni dhe pragjet e alarmit;
- menaxhimi i cilësisë së ajrit të ambientit;
- vlerësimi i cilësisë së ajrit të ambientit;
- planifikimin e mbrojtjes së cilësisë së ajrit të ambientit;
- monitorimi i cilësisë së ajrit të ambientit dhe burimeve të emetimeve;
- sistemi informativ
- mbrojtje nga ndotja e ajrit të ambientit;
- mbikëqyrjen dhe organet kompetente
Në atë drejtim, në periudhën nga viti 2005 e deri më sot janë përgatitur 16 akte nënligjore dhe ndryshime në akte nënligjore që kanë të bëjnë me monitorimin, kontrollin, vlerësimin, raportimin dhe mbrojtjen e cilësisë së ajrit. Teksti i konsoliduar i Ligjit për Cilësinë e Ajrit dhe aktet nënligjore mund të shkarkohen në tërësi nga linku vijues:
http://www.moepp.gov.mk/?page_id=602